پرداخت با QRکد؛ تحولی در روش‌های مالی در جهان و ایران

به گزارش پایگاه خبری بانکداری الکترونیک ،پرداخت با QRکد یکی از روش‌های نوین پرداخت الکترونیکی است که به‌تدریج در سراسر جهان و به ویژه در ایران به طور ویژه‌ای درحال گسترش و اجراست. این روش به کاربران این امکان را می‌دهد که به‌راحتی و سریع، تنها با استفاده از تلفن همراه خود کد را اسکن کرده و مبلغ مربوطه را پرداخت کنند. در این مقاله از بلاگ تجارت الکترونیک پارسیان، به بررسی پرداخت با QRکد، از سری مقالات تعاریف اصطلاحات فین‌تک، در سطح جهانی و داخلی (ایران) می‌پردازیم تا اثرات و مزایای آن را بررسی کنیم.

  QR کد چیست؟ 

QRکد (Quick Response Code) یک نوع بارکد دوبعدی است که می‌تواند حاوی اطلاعات مختلفی باشد. این کدها به‌خصوص در انتقال اطلاعات مالی و پرداخت‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند. برای استفاده از QRکد، کاربر تنها نیاز به یک گوشی هوشمند و یک اپلیکیشن مناسب (یا دوربین گوشی) نیاز دارد. با اسکن کد، اطلاعات مربوط به پرداخت به‌طور خودکار برای کاربر نمایش داده می‌شود.

  تاریخچه و روند جهانی پرداخت با QR کد 

استفاده از QRکد برای پرداخت، ابتدا در ژاپن به‌عنوان یک تکنولوژی تجاری و تبلیغاتی به‌وجود آمد و سپس به‌سرعت در سایر کشورها گسترش یافت. از جمله مراحل مهم در گسترش این روش می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

 ظهور در آسیا 

در کشورهای آسیایی مانند چین و هند، پرداخت با QRکد به سرعت گسترش یافت. شرکت‌هایی مانند Alipay و WeChat Pay با ارائه سیستم‌های QRکد به کاربران امکان دادند که با آسانی و سرعت پرداخت کنند. در ایران نیز با دستور‌العمل بانک مرکزی شرکت‌های PSP مثل تجارت‌الکترونیک پارسیان موظف به اجرای طرح کهربا شدند.

در این طرح با استفاده از QRکد که روی دستگاه‌های کارت‌خوان و نصب یک اپلیکیشن مثل سوپر اپلیکیشن تاپ، می‌توانید بدون نیاز به کارت بانکی پرداخت را انجام دهید.

 گسترش در اروپا و آمریکا 

با توجه به موفقیت این تکنولوژی در آسیا، کشورهای اروپایی و آمریکایی نیز به فکر استفاده از آن افتادند. بسیاری از بانک‌ها و اپلیکیشن‌های پرداختی به سرعت سیستم‌های QRکد را راه‌اندازی کردند.

 مدیریت بحران در زمان فراگیری کرونا 

پاندمی COVID-19 نیز به افزایش استفاده از پرداخت‌های بدون تماس در اکثر کشورهای جهان کمک کرد و مردم را به سمت استفاده از QRکد سوق داد. این روش به‌ویژه در شرایطی که حفظ فاصله اجتماعی ضروری بود، بسیار کارا به حساب می‌آمد.

  منافع پرداخت با QR Code 

پرداخت با QRکد به دلیل مزایای متعددی که دارد، به سرعت مورد پذیرش قرار گرفته است:

← سرعت و سهولت: استفاده از QRکدها برای پرداخت بسیار سریع و آسان است. کاربران می‌توانند با یک اسکن ساده اطلاعات مورد نیاز را دریافت کنند و پرداخت را انجام دهند.

← کاهش هزینه‌ها: بسیاری از کسب‌وکارها با استفاده از QRکدها از هزینه‌های مربوط به دستگاه‌های کارت خوان و دیگر ابزارهای پرداخت به ویژه کاغذ صرفه‌جویی می‌کنند.

← کاهش نقدینگی: پرداخت‌های آنلاین و بدون استفاده از وجه فیزیکی، روشی موثر برای کاهش استفاده از پول نقد و جلوگیری از انتقال ویروس‌ها و بیماری‌ها است.

← دسترس‌پذیری: از آنجایی که QRکدها به راحتی تولید و توزیع می‌شوند، حتی کسب‌وکارهای کوچک نیز می‌توانند به راحتی از این فناوری استفاده کنند.

← پیگیری پرداخت‌ها: کاربران و کسب‌وکارها می‌توانند به راحتی تراکنش‌ها و تاریخچه پرداخت‌های خود را پیگیری کنند.

  وضعیت پرداخت با QR کد در ایران 

ایران نیز با توجه به روند جهانی و پیشرفت فناوری، به استفاده از پرداخت با QRکد روی آورده است. در اینجا به بررسی وضعیت و نقش این فناوری در ایران می‌پردازیم:

پذیرش گسترده این فناوری: با پیشرفت فناوری و نفوذ گوشی‌های هوشمند، پرداخت با QRکد در قالب پروژه بزرگ کهربا، در ایران به سرعت رو به گسترش و اجراست. بانک‌ها و شرکت‌های پرداختی مانند تاپ و… به سمت توسعه این سیستم‌ها رفته‌اند و در حال اجرایی کردن این فناوری هستند.

 همکاری با کسب و کارها 

کسب‌وکارهای مختلف از رستوران‌ها و فروشگاه‌ها تا معامله‌گران مختلف به سرعت نسبت به استفاده از این سیستم استقبال خواهند کرد. با استفاده از QRکد، این کسب‌وکارها می‌توانند روند پرداخت را تسهیل کنند.

 چالش‌ها 

با این حال، هنوز چالش‌هایی مانند ناآگاهی عمومی، زیرساخت‌های ناکافی در این زمینه وجود دارد. برای پیشرفت این سیستم، نیاز به آموزش و اطلاع‌رسانی جامع به کاربران احساس می‌شود.

 حمایت دولت‌ها و نهادها 

دولت و نهادهای مالی نباید از کنار این موضوع به سادگی عبور کنند و باید حمایت‌های لازم برای توسعه زیرساخت‌های مالی و افزایش آگاهی عمومی از ابتدای اجرا تا تکمیل فرآیند آن را صورت دهند.

 طرح کهربا 

مقصود از طرح کهربا، طرح کارت هوشمند همراه‌بانک است و در نظام بانکی به آن تراکنش‌های حضوری بدون کارت یا تراکنش‌های غیر تماسی که به اصلاح به آن (NFC) نیز می‌گویند، اخیرا با هدف بالا بردن استانداردهای امنیتی شبکه پرداخت کشور و سهولت در نحوه پرداخت، طراحی و اجرا شده است.

  هدف اصلی اجرای طرح کهربا 

این سیستم در پاسخ به نیازهای فزاینده بانک‌ها و pspها برای به‌روزرسانی زیرساخت‌های فناوری اطلاعات و تسهیل در روند تراکنش ایجاد شده. این پروژه از فناوری‌های روز دنیا، با هدف بهبود خدمات مشتری و بسترسازی ایمن‌تر و کاهش هزینه‌های مرتبط با خدمات بانکی طراحی شده است.

 نحوه استفاده از کهربا 

← ابتدا باید اپلیکیشن‌های معتبر مثل تاپ را از بسترهای معرفی شده دانلود کند.

← اپلیکیشن را در تلفن همراه هوشمند خود نصب کند.

← اطلاعات کارت‌های بانکی خود را تنها یک بار در برنامه وارد کند.

← پس از این مراحل، می‌تواند به جای کارت بانکی، با نزدیک کردن تلفن همراه به دستگاه‌های پرداخت (تجارت الکترونیک پارسیان یا سایر کارت‌خوان‌ها) تراکنش‌های حضوری خود را انجام دهد.

    کهربا چیست و چه کاربردی دارد؟

 چالش‌ها و معضلات 

اگرچه پرداخت با QRکد مزایای زیادی دارد، اما چالش‌هایی نیز وجود دارد که باید به آن‌ها توجه کرد:

 مسائل امنیتی 

احتمال کلاهبرداری و حملات سایبری در روش‌های پرداخت الکترونیکی یکی از نگرانی‌های اصلی کاربران است. در این روش به دلیل اهمیت بالای آموزش شیوه‌ی یادگیری، بسیار حائز اهمیت است که افراد در ابتدا آموزش‌های لازم را دیده و بعد اقدام به انجام فرآیند کنند.

برای آنکه کاربران به استفاده از QRکد اعتماد کنند، باید اقداماتی در جهت افزایش آموزش انجام شود. چون احتمال تقلب و کلاهبرداری در این شیوه‌ی پرداخت تا حد قابل‌توجهی پایین می‌آید؛ مگر در مواردی که فرد استفاده‌کننده، به مراحل نصب، استفاده از آن اشراف نداشته باشد.

 کمبود آموزش 

همان‌طور که پیش‌تر عنوان شد، عدم‌آگاهی و آموزش کافی در مورد این روش‌ها می‌تواند بسیار در اعتمادسازی استفاده‌کننده تاثیر داشته باشد، علاوه‌بر آن عدم‌ آموزش می‌تواند مانع از پذیرش گسترده آن‌ها شود. این موضوع بیانگر آن است که کاربران نیاز به فهم کافی از نحوه استفاده از QRکد دارند.

 نبود زیرساخت‌ها 

در برخی مناطق، عدم‌وجود زیرساخت‌های مناسب برای پرداخت الکترونیکی می‌تواند مانع استفاده بهینه از QRکدها باشد. این موضوع مانع همه‌گیری اجرای استفاده از تکنولوژی‌های وابسته به گوشی موبایل و اینترنت خواهد شد؛ لذا موجب عدم‌پراکندگی طرحی مثل کهربا شده و اجرای آن را محدود می‌کند.

 پایداری تکنولوژی 

تغییر و به روزرسانی فناوری‌های مرتبط با QRکد نیز یکی از چالش‌های این حوزه است. شرکت‌ها باید برای اطمینان از عملکرد درست سیستم‌های خود، به روزرسانی‌های منظم انجام دهند.

  آینده پرداخت با QR کد  

آینده پرداخت با QRکد، امیدبخش به نظر می‌رسد. با توجه به رشد تکنولوژی و تغییر در عادت‌های خرید و پرداخت مردم، می‌توان چند روند کلیدی را برای آینده این فناوری پیش‌بینی کرد:

 گسترش استفاده در تجارت الکترونیک 

با افزایش فروشگاه‌های آنلاین و تجربه خرید دیجیتالی و کمتر شدن استفاده از پول فیزیکی، پیش‌بینی می‌شود که پرداخت با QRکد در زمینه تجارت الکترونیک گسترش یابد.

 ایجاد یکپارچگی با دیگر سیستم‌های پرداخت 

در آینده، ممکن است سیستم‌های مختلف پرداخت به‌ویژه QRکد با یکدیگر یکپارچه شوند و این موضوع کاربرانی که از چندین سیستم پرداخت استفاده می‌کنند را خوشحال کند.

 توسعه زیرساخت‌های امنیتی 

شرکت‌ها و نهادهای مالی به احتمال زیاد در جهت توسعه روش‌های امنیتی و افزایش اعتماد به خود به‌ویژه در روش‌های QRکد اقدام خواهند کرد. این موضوع را هم می‌توان دلیلی برای ایجاد پیشرفت در شهرهای حاشیه و کم برخوردار دانست، چرا که فضا در اجرای این نوع طرح‌ها رقابتی است و برای گرفتن گوی سبقت، امکان ورود شرکت‌ها به مناطق محروم و فراهم‌سازی بستر استفاده از این نوع تکنولوژی‌ها می‌شود. همین امر منجر پیشرفت آن شهرها و روستاها و اشتغال‌زایی نیز می‌شود.

 توجه به تجزیه و تحلیل داده 

با بهره‌گیری از تجزیه و تحلیل داده‌های پرداخت، کسب‌وکارها می‌توانند درک بهتری از نیازهای مشتریان خود پیدا کنند و خدمات بهتری ارائه دهند.

  آینده پرداخت با  QRکد 

پرداخت با QR کد به عنوان یک فناوری نوین، تغییرات قابل توجهی در روش‌های پرداخت الکترونیکی در جهان به وجود آورده است. با توجه به مزایای متعدد این روش و ثبت‌نام‌های کثیر آن در کشورهایی چون چین و هند، انتظار می‌رود که این فناوری در سایر کشورها نیز از جمله ایران به رشد و گسترش خود، به سرعت ادامه دهد.

اگرچه چالش‌هایی نیز وجود دارد، اما با توجه به روندهای کنونی، آینده این روش پرداخت امیدوارکننده به‌نظر می‌رسد. در نهایت، برای بهره‌مندی بهتر از این تکنولوژی، نیاز به همکاری نهادهای مربوطه و آموزش صحیح به کاربران احساس می‌شود. بر اساس توجه به موضوعات اشاره شده می‌توان اذعان داشت که پروژه کهربا که بر بستر این فناوری اجرا و تعریف شده بسیار مهم، پیشرو و محبوب خواهد شد.